Waarom Fashion Revolution Week juist nu relevant is

Door Talita Kalloe

Dat het traditionele modesysteem niet alleen achterhaald is, maar ook schadelijk, wordt sinds de Corona crisis pijnlijk uitvergroot. Corona maatregelen zetten een schrijnend domino-effect in de textielketen in gang dat op globale schaal voelbaar is. Winkels die genoodzaakt zijn om hun deuren te sluiten, lopen veel omzet mis. Soms zien ze geen andere optie meer dan orders voor het nieuwe seizoen te cancelen. Dit betekent op hun beurt ook dat merken hun omzet mislopen. Enerzijds door winkeliers die hun orders terugtrekken, of omdat ze hun orders niet uitgeleverd kunnen krijgen door gesloten fabrieken in bijvoorbeeld Portugal of India door een lockdown. Het één staat met het ander in verband en heeft direct invloed op de inkomstenstroom van zowel winkels, merken en producenten. Veel prachtige duurzame winkels en merken zie ik dan ook met pijn in mijn hart failliet gaan, mede door dit soort gevolgen.

Lees ook: waarom altijd iemand de prijs betaalt voor Black Friday

Het effect van teruggetrokken orders voor lagelonenlanden

Helaas zitten er ook grote merken bij die de financiële druk juist in deze tijd bij hun fabrieken en producenten in lagelonenlanden neerleggen. Merken die überhaupt al het onderste uit de kan trekken bij hun fabrikanten. Zo las ik in Financieel Dagblad dat zeker dertien kledingmerken de afgelopen weken hun orders hebben geannuleerd. Onder die klanten zijn namen van grote merken met niet te verwaarlozen orderaantallen, zoals C&A, GAP, Primark, Bestseller en Tesco. De merken weigeren voor al geproduceerde orders te betalen, of eisen korting van de fabrieken waar ze produceren (Bron: Workers Right Consortium, FD). Wanneer orders van zulke grote partijen (deels) wegvallen, hebben de fabrieken geen poot meer om op te staan.

Lees ook: Grote bedrijven met duurzame ambities: greenwashing of een goed teken?

De impact van geannuleerde orders in Azië

Gebukt onder de lockdown en alle gevolgen van dien, belanden fabrieksmedewerkers letterlijk en figuurlijk op straat. Van de één op de andere dag werden fabrieksarbeiders in India naar huis gestuurd met slechts een paar euro dagloon op zak en geen vervoer om thuis te komen. Eenmaal thuis – soms honderden kilometers verderop – wachten hun families daar, met honger, zonder zicht op werk en geen realistisch sociaal vangnet om op terug te vallen. Fabrieksmedewerkers in lagelonenlanden – sommigen zelfs nog niet helemaal in lockdown – hebben zwaar te lijden onder de Corona maatregelen.

In Cambodja alleen al hebben meer dan honderd fabrieken de deuren tijdelijk gesloten door teruggetrokken orders. Met 750.000 banen is de textielindustrie de grootste werkgever in Cambodja. Ook andere landen in Azië worden hard getroffen door geannuleerde orders. In Vietnam moest 70% van de fabrieken de afgelopen maanden hun mensen ontslaan. Dit loopt naar verwachting op tot 80% in de komende maanden. Volgens Human Rights Watch staan in Myanmar 70.000 banen op het spel, en in Bangladesh zijn dit er zelfs meer dan een miljoen. Naar schatting hebben 1089 kledingfabrieken in Bangladesh gecancelde orders moeten verwerken met een waarde van $1.5 miljard door de Corona uitbraak.

Misstanden in fabrieken

Het is daar – in Bangladesh – waar zich zeven jaar geleden een humanitaire ramp afspeelde. Op 24 april 2013 stortte kledingfabriek Rana Plaza in. Meer dan 1138 fabrieksarbeiders kwamen daarbij in één klap om het leven, 2500 raakten gewond. Tussen de overblijfselen werden labels gevonden van kledingmerken die wij ongetwijfeld allemaal wel in onze kast hebben hangen: H&M, Primark, noem het maar op. Deze vreselijke ramp gaf het startsein voor een bewustzijnsshift. Onveilige fabrieken, veel te lage lonen, kinderarbeid en milieuvervuiling: het kwam allemaal aan het licht en werd breed uitgemeten in de media. De ramp gaf aanleiding om het Convenant Duurzame Kleding op te stellen – inmiddels door meer dan 90 Nederlandse merken ondertekend. En het gaf voeding voor het opstarten van een krachtige beweging: Fashion Revolution Week.

Fashion Revolution Week

Inmiddels is Fashion Revolution een wereldwijde beweging dat ieder jaar steeds breder gedragen wordt. Mede door publieke druk zijn er al een paar belangrijke stappen gezet. De regering van Bangladesh heeft het minimumloon van kledingarbeiders met 77% verhoogd tot $ 68 per maand. En 318 grote merken en retailers hebben een overeenkomst ondertekend om leefbare lonen te bereiken voor arbeiders met in de hele industrie geldende collectieve arbeidsovereenkomsten die gekoppeld zijn aan inkooppraktijken. Met de vraag Who Made my Clothes zendt Fashion Revolution een belangrijke boodschap uit: modemerken worden aangesproken op hun ketenverantwoordelijkheid en opgeroepen om te blijven werken aan systematische verbetering in de mode- en textielindustrie. Een must. Want ondanks dat de mode-industrie met steeds minder dingen wegkomt, blijven schendingen van mensenrechten, genderongelijkheid en aantasting van het milieu aanhouden. Ook nu.

Lees ook: waar Fashion Revolution Week eigenlijk over gaat

Waarom Fashion Revolution Week in Corona tijd relevant is

De textielindustrie is op z’n zachts niet schoon te noemen – in many ways. En dat zie je ook nu gebeuren. Veel merken verwijzen bij het annuleren van hun orders naar de contracten die zij met hun leveranciers hebben afgesloten. Afgezien van het feit dat dit een duidelijke signaal is van contracten die hoe dan ook niet op orde zijn, zijn er maar weinig bedrijven op dit moment die zich hadden kunnen voorbereiden op de pandemie en de ver strekkende gevolgen daarvan. Met de nieuwe tijd waarin we leven komt er voor fabrieksarbeiders en hun families in lagelonenlanden nog een schep bovenop de barre situaties waar ze al in leefden. Fashion Revolution Week is in Corona tijden misschien wel het meest relevant sinds de ramp in Bangladesh. Want juist nu worden de scheuren in het modesysteem nog beter zichtbaar. En juist nu is dan ook het moment om dit onder het voetlicht te brengen.

Gelukkig zijn er ook merken die hun verantwoordelijkheid nemen

ARMEDANGELS is daar een mooi voorbeeld van. Het Duitse duurzame modelabel neemt haar verantwoordelijkheid en annuleert geen bestellingen die reeds bij leveranciers zijn geplaatst. Om alle betrokken partijen in de supply chain veilig te stellen, zetten ze de productie voort, ondanks de risico’s die erbij komen kijken. Martin Höfeler, CEO van ARMEDANGELS, neemt een duidelijk standpunt in over de huidige situatie, spreekt vertrouwen uit en doet een beroep op het belang van community: ‘Het is tijd voor modemerken om hun verantwoordelijkheid te nemen. Er is geen twijfel mogelijk dat de Coronacrisis een catastrofe van ongekende omvang is. Op de eerste plaats voor onze gezondheid, maar uiteraard is ook de impact op de wereldeconomie gigantisch. De kettingreactie is duidelijk. De detailhandelaren worden als eerste getroffen, gevolgd door de merken en uiteindelijk de producenten. Degenen aan het einde van de keten, zijn helaas ook degenen die het meest te lijden hebben. Een bestaand probleem wat door deze crisis nog eens extra benadrukt wordt. Het systeem moet veranderen.’

Trouw aan je eigen waarden

Fast fashion dankt zijn naam aan de snelheid waarmee het kan produceren, en de snelheid waarmee het trends direct weet te vertalen naar de winkelvloer. Een vluchtig, niet houdbaar systeem dat ten koste gaat van mens, dier en milieu. Producten die met dezelfde snelheid specifiek voor dit seizoen zijn geproduceerd verliezen rap hun waarde nu de tijd stilstaat. Grote bedrijven met miljardenwinsten reageren overhaast en uit angst. Als ze producten onder de prijs moeten verkopen, verhalen ze de verloren winst op de verhuurders door de huurbetalingen op te schorten. ARMEDANGELS laat mooi zien hoe ze als duurzaam bedrijf ook in tijden van crisis trouw blijven aan hun waarden. En dat je van daaruit ook een bewuste keuze kunt maken om een ander geluid te laten horen. “Wij zijn geen klassiek modebedrijf”, aldus Höfeler. “Wij maken goede, duurzame en waardevolle producten. En duurzaamheid is de basis van alles wat we doen. Daarom nemen we nu een belangrijk standpunt in dat klopt bij wie we zijn en waar we voor staan. We vinden dat het zo niet langer kan.”

Jij maakt impact

Deze tijd is een uitgelezen moment om het kapotte modesysteem te heroverwegen. Juist nu hebben we de kans om af te rekenen met de gaten in een systeem dat in de basis al niet zuiver was. Jij kan een verschil maken, hoe groot of klein ook. Als je twijfelt aan de impact van jouw bijdrage, bedenk je dat dit:

Als we niets doen, blijft het hoe dan ook hetzelfde.

Laten we ons juist nu verenigen. Laten we voorkomen dat grote merken terugvallen op business as usual. Het is tijd om op te roepen tot een nieuw systeem dat wel levensvatbaar is. Een systeem met respect voor mens, dier en milieu. En een systeem waarin het bieden van waarde en betekenis zwaarder weegt dan winst maken over de rug van anderen. Het is tijd om de mensen die onze kleding maken te supporten op de vlakken waar zij dit (nu) misschien niet (meer) kunnen.

Lees ook: inspirerende tips om jouw locals te supporten in Corona tijd

Wat kun jij doen?

Stuur een brief naar grote merken die naar jouw idee nog te weinig doen aan duurzame oplossingen in de textielindustrie. Roep ze op tot het respecteren van de orders die ze al geplaatst hadden bij producenten. Op de website van Fashion Revolution vind je een template van de brief die je direct kunt copy/pasten en kunt mailen naar de merken die je wilt aanschrijven. Laat ze weten dat Fashion Revolution Week juist in Corona tijd relevant is.

Ook op deze manieren kun jij impact maken

• Deel een foto van een kledingstuk dat je draagt op social media met de hashtag #whomademyclothes
• Investeer in duurzame items die een leven lang mee gaan
• Shop bij duurzame multibrand webshops zoals Thegreenlabels.com, Take it slow, The Blind Spot
• Kijk met nieuwe ogen naar je eigen kledingkast en vermaak wat je niet meer draagt om het een nieuw leven te geven
• Koop het Fashion Revolution Shirt van ARMEDANGELS. De volledige opbrengst ervan gaat naar de National Garment Workers Federation
• Koop tweedehands en maak gebruik van wat er al is
• Koop zo lokaal mogelijk als de optie er is, zoek in de jouw buurt naar winkels die open zijn en kies er bewust voor om daar te kopen
• Pick your battles: probeer niet de wereld in één keer te veranderen. Kies wat voor jou belangrijk is op dit moment en ga van daaruit verder. Zo kiest de een graag voor vegan kleding, de ander voor slow fashion, en weer een ander voor verantwoord gesourcede natuurlijke materialen

Jouw actieve bijdrage doet ertoe, juist nu <3