Bewust winkelen in een niet-duurzame winkel doe je zo

Ondertussen weten we dat second-hand en niets kopen de twee duurzaamste keuzes zijn. Maar wat als je even niet naar de kringloop wilt? En je toch koopbehoefte hebt, maar niet zo veel geld? Hoe kun je dan bewust winkelen? Wij laten zien waar je op kunt letten. En wat je kunt doen om toch een goede koopkeuze te maken.

Tekst: Aida klein Breteler | Fotografie: Daisy Ranoe | Nienke Wind | Talita Kalloe

Ook als je een duurzamer leven probeert te leiden, heb je soms ook gewoon even zin om je garderobe aan te vullen met nieuwe kleren of schoenen. Zo zoek ik al een tijd een mooie, zwarte jumpsuit. Na alle bekende duurzame merken en webshops te hebben afgestruind, ben ik ‘m nog niet tegengekomen. Een paar stiekeme klikken op de website van &Otherstories en ik zie ineens allemaal mooie pakken die dicht in de buurt komen van waar ik naar zoek. Wat nu? Hieronder deel ik mijn tips over bewust winkelen in niet-duurzame winkels, en waar je op kunt letten.

Bewust winkelen is het label goed bekijken

Voor mij werkt het het beste om het item in het echt te bekijken, de stof te voelen en het label te bekijken. Waar is het pak gemaakt? En van welk materiaal? Wat ik nu het liefste zou lezen, is dat het dichtbij is geproduceerd. Helaas is bij alle labels die ik check, de fabriek gevestigd in China. Het is daarmee moeilijk te bepalen of er is geproduceerd onder eerlijke en veilige omstandigheden. Daarnaast weet je hiermee ook meteen dat het artikel een verre reis heeft afgelegd, en dat daarbij flink wat CO2 uitstoot is komen kijken.

Welke materialen zijn duurzaam (en welke niet)?

Goed, de productie laat te wensen over. Maar what about the textile? Bij materialen zijn er verschillende zaken die impact hebben op het milieu, bijvoorbeeld hoeveel plasticdeeltjes er vrij komen, hoeveel chemische stoffen er worden gebruikt of hoeveel land en water het produceren kost. De één kiest graag voor natuurlijke materialen zoals wol, leer en zijde. Omdat die lang meegaan en – als je er goed voor zorgt – lang mooi blijven. Maar als dierenwelzijn voor jou het belangrijkste is, dan koop je misschien liever kleding van synthetische stoffen zoals bijvoorbeeld polyester, acryl of elastaan. De één kan beargumenteren dat dit slecht is voor het milieu. Maar aan de andere kant hebben synthetische stoffen een langere levensduur en kan het makkelijk gerecycled worden. Als je de keuze hebt voor gerecycled materiaal, is dat vaak een goed idee. Een hoop wikken en wegen dus. Om bewust winkelen makkelijker te maken, staan hieronder de voor- en nadelen per materiaal op een rijtje:

Biologisch katoen

= een natuurlijke vezel, afkomstig uit de zaden van de katoenplant

Omdat katoen het meest gebruikte materiaal is in de textiel wereld, wordt er veel land en water gebruikt om dit te faciliteren. In reguliere katoen worden veel chemicaliën gebruikt om te voorkomen dat de oogst mislukt. Deze gifstoffen hebben zowel een grote impact op het milieu, als op de gezondheid van boeren. Bij biologisch katoen zijn deze chemicaliën en bestrijdingsmiddelen verboden. De productiviteit van de biologische teelt is echter wel 50% lager dan bij reguliere katoen. Er is dus meer land nodig om hetzelfde te produceren, en daarmee ook meer water. Ook moet het met de hand geplukt worden, dus het is veel arbeidsintensiever. Aan de andere kant is biologisch katoen een veel veiliger gewas voor arbeiders om mee te werken. Ze worden niet blootgesteld aan gevaarlijke chemicaliën. En wij bovendien ook niet wanneer we het dragen. En dat is ook wat waard.

Lees ook: dit moet je weten over biologisch katoen

[envira-gallery id="18289"]

Linnen

= een natuurlijke vezel uit de vlasplant

Yes! Dit materiaal scoort laag op milieu impact. Er is weinig uitstoot van broeikassen en weinig water nodig. Het productieproces is wel arbeidsintensief en er is een gemiddelde impact op land. Al worden er relatief weinig chemicaliën en bestrijdingsmiddelen gebruikt, als je kan kiezen voor biologisch linnen dan is dat nog beter. Dit betekent dat er helemaal geen chemicaliën of pesticiden zijn gebruikt. Kijk hiervoor naar het GOTS-keurmerk. Hennep valt in dezelfde categorie qua impact, maar vinden we minder vaak in de winkel. De stof is wat stug en wordt daarom vaak gemixt met bijvoorbeeld biologisch katoen. Hierdoor is het uiteindelijk moeilijker te recyclen. De Correspondent schreef een goed artikel over de opkomst van hennep.

Lees ook: in deze winkel in Middelburg vind je een bijzonder merk dat alleen werkt met Linnen

Lyocell/Tencel

= kunstmatige vezel van houtsnippers van o.a. de eucalyptus boom

Om verwarring te voorkomen: lyocell en Tencel zijn dezelfde stof, alleen is Tencel een gepatenteerde merknaam. Het is een geliefde stof onder veganisten als duurzaam alternatief voor zijde. Het is bovendien een milieuvriendelijker alternatief voor viscose. Net als viscose is lyocell een natuurlijk materiaal dat afkomstig is uit de cellulose van bomen. Voor de productie tot garen worden vezels in een chemische massa opgelost. In tegenstelling tot viscose, worden bij lyocell de gebruikte chemicaliën hergebruikt, in plaats dat ze terug het milieu ingaan. Dit closed-loop systeem maakt het een duurzaam alternatief. Daarnaast komt lyocell voornamelijk van de eucalyptus boom. Deze groeit heel snel, en er kan dus snel veel van geproduceerd worden. Goed om te weten: Tencel wordt alleen uit beheerde, duurzame bossen gehaald in Zuid-Afrika. Lyocell dus niet per se. De vraag naar dit materiaal groeit, met ontbossing als gevolg. Door massaproductie worden er eucalyptus plantages aangelegd en gaat de biodiversiteit achteruit. Te veel is nooit goed.

Lees ook: het interview met Claudia Angeli van duurzame webshop Thegreenlabels.com

Synthetische stoffen

= volledige kunstmatige vezels, gemaakt uit fossiele stoffen.

Polyster, acryl, elastaan, lycra, nylon en polyamide zijn de meest bekende synthetische stoffen. Al deze stoffen hebben weinig directe invloed op het klimaat, doordat er weinig broeikasgassen vrijkomen bij het produceren. Ook is er relatief weinig land en water nodig. Helaas worden er veel chemicaliën gebruikt en zijn er fossiele stoffen (aardolie en aardgas) nodig voor de productie. In verhouding worden er bij acryl weinig chemicaliën gebruikt. En gerecycled nylon is een beter alternatief dan virgin nylon. Maar feit blijft dat al deze synthetische stoffen bijdragen aan de plastic soep. Bij het wassen ervan komen namelijk microvezels vrij, die via het water in de oceanen terecht komen (onderaan het artikel een goede tip om dit te voorkomen). Het voordeel van synthetische stoffen is wel dat ze op lage temperaturen gewassen kunnen worden en snel drogen aan de lucht. Ook kreukelt het amper, waardoor strijken vaak niet nodig is.

Lees ook: waarom kleding van gerecycled plastic niet de beste oplossing is maar wel duurzamer

Is de conscious lijn ook bewust winkelen?

Veel grote merken hebben een speciale lijn dat uitgelicht wordt als ‘duurzamer’ dan de rest van hun kleding. Zo maken zij op hun manier bewust winkelen een stuk toegankelijker. Denk aan: Conscious van H&M, Committed van Mango, Join Life van Zara of de nieuwe duurzame collectie van Zeeman. Bij deze duurzame lijnen gaat het vooral om het materiaal dat voor deze kleding gebruikt wordt. Zover we kunnen lezen en zover onze kennis reikt, wordt deze kleding wel in dezelfde fabrieken en onder dezelfde omstandigheden geproduceerd als de andere kleding. Niet voor niets worden deze bedrijven soms beschuldigt van “green washing”. Toch geef je een belangrijke boodschap af door bewust voor deze lijnen te kiezen. Zo zien de merken dat er vraag is naar duurzamere opties. Ook valt er iets voor te zeggen dat grote ketens duurzamere collecties aanbieden. Op deze manier creëren zij toch een stukje bewustzijn creëren onder een doelgroep die er wellicht nooit eerder mee bezig was.

Tip: ook ASOS helpt een handje; sinds kort is er een optie om te filteren op ‘verantwoord’. Zo kun je makkelijker een meer duurzame keuze maken tijdens het online shoppen.

Lees ook: “Hoe duurzaam is H&M nu bezig” van When Sara Smiles

Sociaal of lokaal ondernemerschap supporten

Wil je niet meer bij grote ketens kopen, maar juist iets bijdragen met jouw aankoop? Dan kan je ervoor kiezen om lokale ondernemingen te supporten en kleding te kopen van Nederlandse designers. Zo ondersteun je lokaal talent en productie op kleine schaal waar vaak minder CO2 uitstoot mee gemoeid is. Een mooi voorbeeld is Joline Jolink. Als je zeker wilt zijn dat het hele productieproces eerlijk is, kan je bijvoorbeeld vragen waar de gebruikte stoffen vandaan komen. Maar ook verder van huis kun je goed doen met jouw aankoop. Bijvoorbeeld door te kiezen voor een fair trade merk, zoals Kushi, Atelier Sukha of Studio Jux – allemaal uit Nepal. Of door merken te ondersteunen die zich inzetten voor gemeenschappen of talentontwikkeling. Een prachtig duurzaam voorbeeld daarvan is Rhumaa. Voor elke collectie werkt Rhumaa samen met een Afrikaanse kunstenaar die hun ethische en duurzame visie deelt. Door een merk als Rhumaa te dragen, support je tegelijkertijd ook een Afrikaanse kunstenaars. En je draagt ook nog eens een sterke boodschap uit.

Lees ook: Met Rhumaa draag je het werk van getalenteerde kunstenaars uit Afrika

Tip: gebruik de code WELOVERHUMAA voor 10% extra korting op de huidige sale van Rhumaa

Hoe lang ga ik het dragen?

Nadat je een afweging hebt gemaakt over het merk en het materiaal, kun je bij jezelf nagaan hoelang je dit artikel zal dragen. Is dit iets wat je over vijf jaar nog uit de kast haalt, of een trend die waarschijnlijk over een paar maanden uit de mode is? Een kledingstuk van goede kwaliteit, dat je lang door zal dragen is ook een vorm van duurzaamheid. Waar kun je op letten?

• Heeft het een goede pasvorm? Sluit het kledingstuk goed aan bij jouw lichaam?
• Past het materiaal bij het artikel? Is het bijvoorbeeld een zomerjurk van een synthetische stof, dan is de kans groot dat jij op een warme dag toch liever kiest voor een ademende stof als katoen of linnen. Een synthetische stof als (recycled) nylon kan bijvoorbeeld weer goed werken voor sportswear of basics. 
• Wat is de kwaliteit? Is de stof netjes geweven of gebreid of zie je nu al oneffenheden? En zijn de naden netjes afgewerkt of zie je al losse stiksels?

Lees ook: alles wat je moet weten over duurzaam materiaalgebruik in basics

Hoe zorg ik goed voor mijn kleding?

Heb je jouw nieuwe aankoop binnen? Zorg dan goed voor je nieuwe liefde door zo min mogelijk (en zo koud mogelijk) te wassen. Probeer bijvoorbeeld eerst oppervlakkige vlekjes eruit te halen of even buiten te luchten. Je jeans kun je bijvoorbeeld een nachtje in de diepvries stoppen in plaats van wassen. Zo dood je alle bacteriën en is-ie weer lekker fris. Moet je toch wassen? Gebruik niet teveel wasmiddel en doe je jeans binnenste-buiten. Bestaat je aankoop, of iets wat je nog in je kast hebt liggen, voor een deel uit een synthetische stof? Dan kun je wassen met een waszak dat microvezels opvangt. Zo blijft jouw kleding langer mooi en komen er geen plastic microvezels in de watercirculatie. De achtergebleven plastic vezels zit na het wassen als pluis in het zakje, en kun je weggooien bij restafval.

Tip: hier kun je een waszak voor microvezels bestellen

Is het nu oké om een aankoop te doen in een niet-duurzame winkel?

Wij zullen je nooit vertellen wat je wel of niet moet doen. Wel kunnen we je handvatten aanreiken om zelf goed geïnformeerde keuzes te maken. Zonder oordeel, er is geen goed of fout. Een tip die kan helpen is jezelf de volgende vraag te stellen: heb je het echt nodig? Zo ja, probeer dan voor het meest duurzame alternatief te kiezen. Wees daarin niet te hard voor jezelf, Choose your battles; bewust winkelen kan door je keuze te baseren op verschillende aspecten van duurzaamheid. Maar ga vooral na of het bij je past en of je het lang zult dragen. Dan hoef je namelijk minder snel weer iets nieuws aan te schaffen. Nog een tip: als het lukt, wacht nog even met kopen, en kijk of je het na een paar dagen nog steeds zo graag wilt hebben. Kun je het écht niet uit je hoofd krijgen, go for it! Dit deed ik ook. Uiteindelijk ben ik blij naar huis gegaan met een zwarte jumpsuit van Weekday, gemaakt van gerecycled plastic.

Bronnen: Milieu centraal & Growthinkers