5x learnings in de zoektocht naar eerlijke fabrikanten

Door Janine Hoekman | Beeld: Common & Sense – Unsplash

[envira-gallery id="25189"]

Is het ook mogelijk om een eerlijk kledingstuk te maken voor €50 euro? Met deze vraag op zak startte ik mijn missie om betaalbare, eerlijke kleding te maken. Want, zo redeneerde ik, iedereen wil eerlijk toch? En dan heb ik het niet alleen over mensen met een dikke portemonnee. Ik besloot een experiment aan te gaan en daar ook in alle openheid over te delen op Instagram. Al snel merkte ik dat het opzetten van een ethisch modemerk flink wat voeten in de aarde heeft. Om nog maar te zwijgen over alle dilemma’s die je onderweg tegenkomt. Want is betaalbaar eigenlijk wel zo eerlijk? Daarover later in deze serie meer. Als nieuweling in de modewereld ben ik dankbaar voor iedereen die kennis met mij deelde. Daarom ben ik blij dat ik via Soul Stores op mijn beurt mijn ervaringen weer met jullie kan delen. Ik hoop dat ieder er op zijn eigen manier er iets uit kan halen. We starten met mijn zoektocht naar eerlijke fabrikanten en het belang van eerlijke handel.

Wat eerlijke handel hiermee te maken heeft

Vaak worden fabrikanten onder druk gezet om in hoge snelheid grote hoeveelheden te produceren, en uiteraard voor een zo laag mogelijk bedrag. Met Common & Sense ben ik op zoek naar een andere manier van samenwerken. Ik hoef geen bodemprijs, maar bouw liever aan een goede wederzijdse relatie voor de lange termijn. Eentje waarin we op elkaar kunnen bouwen, we met elkaar meedenken en samen de verantwoordelijkheid voelen voor een mooi eindproduct. Dit leerde ik over deze idealen in de praktijk:

1. Eerlijke fabrikanten: it’s all about people

Bijna alle kleding in de wereld wordt nog steeds met de hand gemaakt. Gewoon door mensen zoals jij en ik. Fascinerend toch, al die handen die werken aan jouw kledingstuk? Voor mij persoonlijk gaat kleding over mensen en makers. Dat begint bij het besef dat kleding maken een mensenberoep is. Dat is niet zo vanzelfsprekend, want de textielindustrie in Nederland is bijna verdwenen. We hebben geen vaders, zussen, ooms of vriendinnen die werken in een naaiatelier of kledingfabriek. Doordat productie ver weg plaats vindt, en we de mensen achter onze kleding (letterlijk) niet meer zien, is het menselijke aspect in deze industrie ook langzaam verloren gegaan. Een eerlijke en open productieketen begint bij het écht zien van mensen en het waarderen van hun vak. Als dat de intentie is, dan is een eerlijk loon en een veilige werkomgeving een logisch gevolg. Dat steeds voor ogen houden, is de basis van waaruit ik werk.

Lees ook: in deze makersstore in Amsterdam leer je zelf je kleding ontwerpen en maken

2. Een eerlijke handelsrelatie is gelijkwaardig

Toen ik met Common & Sense startte, werkte ik met één atelier samen. Ik was zó blij dat ik na een maandenlange zoektocht eindelijk een betrouwbare en fijne samenwerkingspartner had gevonden in Turkije, dat ik tegelijkertijd ook bang was om deze weer kwijt te raken. Ik merkte dat die vorm van afhankelijkheid kwetsbaar maakt. Dat realiseerde ik me vooral toen de fabrikant een vervelende fout maakte, en ik het lastig vond om dit te bespreken. “Wat als we in een conflict belanden en ik weer met lege handen sta?” Een onredelijke gedachte, maar als je zo intensief aan iets werkt, gebeurt dat soms. Afhankelijkheid, in wat voor relatie dan ook, werkt niet. Het maakt een relatie ongelijkwaardig. Daarom besloot ik met een tweede atelier in zee te gaan, en ik merkte meteen hoeveel lucht dat gaf.

Lees ook: waarom handmade in Nepal meer is dan alleen een goed verhaal

3. Eerlijke handel betekent óók onderhandelen

Onderhandelen is mega belangrijk. En daarmee bedoel ik natuurlijk niet financieel het onderste uit de kan halen. Onderhandelen gaat voor mij over het komen tot een samenwerking waar je allebei iets aan hebt. Een goede deal betekent niet dat jij nét iets meer voordeel hebt dan de ander. Ik ben er van overtuigd dat je alleen iets toekomstbestendigs op kunt bouwen als twee partijen blij zijn met de afspraken. In plaats van druk te zetten, kijk ik daarom liever samen met het atelier wat haalbaar en redelijk is. Soms is een prijs voor mij te hoog. Dan gaat de fabrikant op zoek naar ander materiaal, of maak ik het ontwerp eenvoudiger zodat de productietijd omlaag gaat. Samen op zoek dus, naar de optimale weg.

4. Om je dromen waar te maken, moet je ook kritisch durven zijn

Je initiatief valt of staat met het vinden van een goede productiepartner. Daar mag je heel kritisch in zijn. Transparante en duurzame ateliers zijn lastig te vinden. Daarom is er een flinke markt ontstaan van Nederlandse tussenpersonen met waardevolle, internationale handelsrelaties. Ook in de duurzame hoek. Ik leerde dat lang niet elk tussenpersoon die zichzelf positioneert als duurzaam, ook daadwerkelijk uit is op een duurzame handelsrelatie. Zo kreeg ik bijvoorbeeld onduidelijke offertes met absurde bedragen en werd door een tussenpersoon op een vervelende manier pittig onder druk gezet om een order te plaatsen. Ik denk dat je ten diepste vaak wel aanvoelt of iets niet helemaal klopt. De uitdaging is om niet té graag te willen en geen signalen te negeren. Kleine tip: let goed op of informatie klopt. Check, check en dubbel check. En probeer te controleren of bedragen redelijk zijn. Mijn ervaring is dat start-ups vaak overvraagd worden. Bij twijfel nooit doen.

5. Duurzame handelsrelaties gaan over elkaar iets gunnen

Deze is kort maar krachtig en tegelijkertijd voor mij de belangrijkste les: een goede samenwerking gaat over gunnen. Gun je elkaar iets? Begrijp je elkaar en lukt het om verder te kijken dan alleen die ene order? Dan ga je samen heel ver komen.

Nog even op een rijtje

• Handel gaat over relaties tussen mensen
• Eerlijke handel betekent óók onderhandelen
• Zorg dat je nooit afhankelijk bent van één leverancier
• Het is belangrijk om kritisch te zijn, ook al is dat niet altijd leuk
• In een duurzame handelsrelaties met eerlijke fabrikanten gun je elkaar iets

Heb jij nog interessante learnings over de zoektocht naar een eerlijke fabrikant die je met ons wilt delen? Deel ze in de comments!