Waarom mode van gerecycled plastic niet de beste oplossing is maar wel duurzamer

PET-flessen en visnetten: we zien het steeds vaker terugkomen als grondstof voor mode-items. Maar hoe werkt het hergebruik van plastic afval nu precies? Is het duurzaam, of juist niet? En hoe zit het met de micro-plastics? Soulstores duikt in de trend van plastic mode. We zetten de need-to-knows voor je op een rij. En onderzoeken waarom het niet de beste oplossing is, maar wel duurzaam.

Fotografie featured image: Daisy Ranoe

De strijd tegen plastic is actueler dan ooit. Op 19 december 2018 werd bekend dat het parlement en de EU-lidstaten een akkoord hebben bereikt over het verbod op plastic wegwerpproducten, zoals rietjes en wattenstaafjes. Boyan Slat ruimt met The Ocean Cleanup plastic afval uit de oceanen op. En sinds vorig jaar is het Nederlandse winkeliers al verboden om plastic tasjes gratis aan klanten mee te geven. De reden achter deze ontwikkelingen is duidelijk: plastic is een groeiend probleem voor het milieu. In 2050 zou er meer plastic afval in de zee ronddrijven dan er vissen zwemmen. Op dit moment treffen we al in negentig procent van de vissen – en in de helft van de schildpadden – plastic deeltjes aan. En jaarlijks komt meer dan acht miljoen ton plastic in zeewater terecht. Dit mogen we gerust een ecologische ramp noemen.

Mode tegen plastic

Dit groeiende probleem is ook de modewereld niet ontgaan. Langs kunstlijnen wereldwijd liggen kilo’s PET flessen. In de mode-industrie worden met name plastic flessen uit oceanen verzameld en gerecycled tot nieuwe kleding. In 2015 presenteerden Pharrell Williams en G-Star RAW for the Oceans de eerste denimlijn ter wereld met garen van plastic afval uit de zee. De collectie is mogelijk gemaakt door een bedrijf uit New York: Bionic Yarn. Hun ambitie is om uiteindelijk 700.000 ton kunststof van de zeebodem op te vissen. Dit dient als basis om er hoogwaardige garens van te maken. In 2017 maakte Stella McCartney de samenwerking met Parley for the Oceans bekend, een initiatief om plastic afval in de oceanen tegen te gaan. In datzelfde jaar verkocht Adidas een miljoen sneakers met zolen van materialen van Parley for the Oceans.

Plastic voor alle soorten mode 

Volgens schattingen van Textile Exchange zal in 2030 ongeveer een vijfde van alle polyester in de kledingindustrie van hergebruikte materialen zijn gemaakt. Dit werd van origine vooral in duurzame sportkleding zoals Quechua gebruikt. Ook het duurzame outdoormerk Patagonia werkt ermee. Al enkele jaren zijn er ook jeans, sokken en zwemkleding te koop waarin Econyl is verwerkt, een nylon garen van oude visnetten die door vissersboten zijn achtergelaten op zee. Maar gerecycled polyester wordt nu steeds meer mainstream – en maakt ook in de luxemode een opmars. Zo heeft Stella McCartney aangekondigd in 2025 alleen nog maar gerecycled nylon en polyester te gebruiken. En steeds meer mode-merken lopen te koop met de belofte “gemaakt van gerecyclede PET-flessen.”

Wat is rPET?

Maar wat betekent het nu precies wanneer je op een kledingetiket ziet staan dat het is gemaakt van rPET?  In het kort: rPET is Recycled Polyester. Dit is gesmolten plastic dat vervolgens wordt gesponnen tot garens. Hier wordt uiteindelijk kleding van gemaakt. Hoe werkt dat precies? In een recyclingfabriek worden gebruikte plastic flessen in stukken gehakt en gewassen. Eerst worden de dopjes en labels verwijderd, en daarna wordt het overgebleven plastic vermalen tot fijne snippers die op kleur worden gesorteerd. Deze snippers worden vervolgens tot korrels verwerkt die de basis vormen voor nieuwe garens. Het plastic voor gerecyclede polyester kan afkomstig zijn uit de industrie. Maar ook het afval dat wij als consumenten hebben weggegooid, zoals drinkflesjes en andere voedselverpakkingen, zit erin verwerkt.

Lees ook: deze regenjassen zijn gemaakt van rPET

Niet de beste oplossing, wel duurzaam

Gebruikte flessen die normaal gesproken op de afvalberg terechtkomen, krijgen een nuttige bestemming met textiel dat is gemaakt van rPET. Want als plastic afval dat op de stranden en in oceanen is gedumpt juist wordt ingezameld voor recycling, dan ruimt dat onze planeet lekker op – zou je denken. Daarnaast komt er bij de productie van stoffen van gerecycled PET naar schatting negentig procent minder CO₂-uitstoot kijken dan bij traditionele polyester. Ook het water- en energieverbruik ligt lager – zo’n zeventig procent. Bovendien wordt polyester normaal gesproken gemaakt van ruwe olie; niet heel duurzaam. Vanuit die optiek is het beter om gebruik te maken van wat er al is, dan het opnieuw te produceren. Een bonus is het feit dat textiel en garens van oud-plastic ook goed te recyclen zijn, omdat de vezels sterk zijn. Dit in tegenstelling tot natuurlijke materialen zoals katoen, die door het recyclingproces juist snel slijten en daardoor veel beperkter zijn te hergebruiken.

Het punt van micro-plastics

Is rPET dan de ideale manier om onze garderobe te vergroenen? Niet helemaal. Er kleven ook nadelen aan materialen van gerecycled plastic. Net als bij andere synthetische stoffen, komen ook bij kleding van gerecycled plastic tijdens het wassen micro-plastics los. Deze komen in het water terecht en uiteindelijk ook in onze oceanen en in de lucht. Sterker nog, er zijn onderzoeken naar buiten gekomen waaruit blijkt dat de micro-plastics zelfs in onze voeding terecht zijn gekomen. De groene Amsterdammer sprak in oktober dit jaar al van een ecologische ramp. Bovendien is ook het maken van rPET milieubelastend, omdat er onder andere chemische bleek- en verfmiddelen aan te pas komen.

Hoe moet het dan wel?

Het zou pas écht duurzaam zijn als we minder plastic gebruiken. Zoals onder andere Greenpeace heeft aangegeven, is het simpelweg onmogelijk om plastic afval volledig uit te bannen door enkel en alleen te recyclen. Pas wanneer we afval voorkomen en verpakkingen verminderen, kunnen we impact maken. Een groot deel van de huidige plastic verpakkingen die nu in omloop zijn, zijn overbodig. Duurzame alternatieven komen niet van de grond door het monopolie van de goedkope plastics. En wanneer we daaraan denken, zakt in alle eerlijkheid de moed een beetje in onze schoenen. Want: wat kunnen we dan wel doen om het goed te doen?

Download ons gratis trendboek 2019 en ontdek hoe het plastic probleem zich vertaalt in nieuwe modetrends

Een effort om het anders te doen

Recycling van plastic is geen perfecte oplossing voor een duurzame modewereld – tot zover is duidelijk. Maar het is wel een effort om het anders te doen; beter te doen. Je zou kunnen zeggen dat iedere stap om textielsoorten met een zeer negatieve milieu-impact, zoals traditionele katoen en polyester, te verminderen een bijdrage levert aan een beter klimaat. Daarin is het onmogelijk om direct alles goed te doen. Want ook aan andere materialen die bekend staan als milieuvriendelijk – waaronder biologisch katoen en bamboe – kleven nadelen. Maar we kunnen er wel stapje voor stapje naartoe werken. Om die reden past kleding van hergebruikt plastic – samen met bijvoorbeeld vintage en slow fashion – heel goed in een groene garderobe. Zoals Shop Like You Give a Damn in ons artikel over vegan kleding al zo mooi omschreef: “Doe niet niets omdat je niet alles kunt doen.”

Lees ook: waarom je geen veganist hoeft te zijn om vegan kleding te dragen

Fotografie: Daisy Ranoe

Waar vind je kleding van gerecycled plastic?

Wij schreven al eerder over Maium, het Amsterdamse merk dat designer regenjassen maakt van oude PET-flessen. En wanneer we praten over impact op het gebied van rPET, dan kunnen we niet om Monique Maissan heen. Al in 2007 richtte de Nederlandse Maissan in Shanghai Waste2Wear op, dat focust op stoffen van afgedankte plastic flessen. Maissan is ook het brein achter Trashcode, het merk waarmee het Nederlandse The Cookie Company kleding, badmode en accessoires van rPET ontwikkelt.

In dit product zijn [x] plastic flessen verwerkt

Dit jaar presenteerde de onderneemster een samenwerking met Wehkamp, Claudia Sträter, Oilily, Expresso, Promiss en Steps om collecties van honderd procent rPET op de markt te brengen. Aan alle items in de collecties hangt een Waste2Wear-tag waarop staat hoeveel plastic flessen er zijn verwerkt in het product, en hoeveel water, CO₂-uitstoot en energie ermee is bespaard. Voor het project zijn in totaal ruim twee miljoen plastic flessen gerecycled. Zo’n 70 procent van de flessen is ingezameld via het huishoudelijk afval en 30 procent is van stranden en uit oceanen opgehaald.

PURE Collectie van Monique Collignon

Nederlandse ontwerpster Monique Collignon heeft met haar nieuwe PURE collectie high-end duurzame mode-items weten te creëren. Over ieder detail is nagedacht: van de neklabels die zijn vervaardigd van rPET garen tot de dozen van de webshop, gemaakt van gerecyled karton met een print van soja. Voor het komende jaar zal Collignon gebruikmaken van een nieuwe techniek voor kleur in rPET samen met recycled Italiaanse wol. We zijn heel benieuwd hoe dat eruit komt te zien. Collignon laat op een mooie manier zien dat het werken met rPET op een stijlvolle, high-end manier mogelijk is. 

Hoe maak je een duurzame keuze?

Dat is een goede vraag en één die wij onszelf dagelijks stellen. In onze reis met Soulstores komen wij er ook steeds meer achter dat er op dit moment geen absolute oplossing bestaat om zuiver duurzaam te kopen. One way or the other zullen we concessies moeten doen. Maar wat je wel kunt doen is daar zo bewust mogelijk mee omgaan. En te beseffen dat je kunt stemmen met je geld. Een paar tips:

• Bepaal voor jezelf wat je belangrijk vindt en pick your battles: vind je goede arbeidsomstandigheden het belangrijkst? Kleding waar geen dieren aan te pas zijn gekomen? Of kleding waar zo min mogelijk nieuwe grondstoffen voor zijn aangeboord? In het laatste geval is kleding gemaakt van rPET een mooi alternatief
• Koop alleen wat je echt nodig hebt en ga zoek naar een balans die voor jou werkt. Bijvoorbeeld een garderobe die bestaat uit vintage items, slow fashion en kleding van gerecyclede of hergebruikte materialen
• Als je kleding van gerecyclede PET-flessen wilt kopen, investeer dan in kleding die je zo min mogelijk hoeft te wassen Denk aan jassen of sportieve outdoorkleding bijvoorbeeld
• Als je kleding van synthetische materialen wast – zoals polyester en nylon – gebruik dan een waszak om de microplastics op te vangen in de wasmachine.

Er is geen goed of fout. Wanneer je bewust omgaat met de koopkeuzes die je maakt, ben je al een heel eind. En het feit dat je deze zin hebt bereikt in dit héle lange artikel laat al zien dat je op het juiste pad zit 🙂