Een nieuwe manier van reizen: minder vliegen en toch de wereld blijven zien

Wat is er mis met vliegen?

Een vliegtuig vliegt op kerosine die bij verbranding fijnstof en broeikasgassen uitstoot. Wanneer fijnstof via je longblaasjes in je bloedbaan terecht komt kan dit leiden tot longziekten of hart- en vaatziekten. Maar vliegen heeft niet alleen een negatieve impact op je gezondheid. Ook het milieu heeft het te verduren. De broeikasgassen die vrij komen tijdens het vliegen zijn medeverantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Vliegen is hiermee verreweg de meest klimaat intensieve manier van transport.

De klimaatschade van de Nederlandse luchtvaartsector bedroeg in 2018 al 17 megaton CO2 per jaar wat evenveel is als de CO2-uitstoot van alle personenauto’s in Nederland bij elkaar.

Deze impact leek de aankomende jaren toe te nemen door de uitbreiding van Schiphol en andere regionale luchthavens zoals Eindhoven, Lelystad en Maastricht. Toch nam dit een andere wending door het uitbreken van het Corona-virus. Het grotendeels stilvallen van de luchtvaart leidde ertoe dat de uitstoot van stikstof, CO2 en fijnstof terugliep tot minder dan een kwart van het normaal. Inmiddels ligt de pandemie achter ons. Maar nu we ook hebben gezien hoe het anders kan, kunnen we ook bewustere keuzes maken om op vakantie te gaan. Is dat vliegtuig echt nodig? Zijn er ook andere manier van reizen waarin vliegen niet langer de norm is? Door alleen al deze vragen te stellen, zetten we een stap in de goede richting in de wetenschap dat het ook anders kan.

Lees ook: corona en de bewuste consument: waarom dit het moment is om het modesysteem te verduurzamen

Opkomst vliegschaamte

Maar hoe dan? Hoor ik je vragen. Want met de boot naar Indonesië of Australië gaat wel héél lang duren? Daarnaast zijn er nog lang niet genoeg alternatieven beschikbaar om alle continenten met iets anders dan het vliegtuig te bereiken. En laten we eerlijk zijn: of je nu reist voor werk, familie of een vakantie naar je droombestemming, het vliegtuig is vaak de snelste, gemakkelijkste en vaak ook goedkoopste manier van reizen. Toch vliegen steeds meer mensen met een schuldgevoel – ook wel vliegschaamte genoemd – omdat ze door hun reislust de planeet meer beschadigen dan dat ze zouden willen. Steeds meer mensen realiseren zich hoe slecht vliegen is voor moeder aarde. Hoog tijd dus om op op zoek te gaan naar duurzame alternatieven en de voordelen van niet-vliegen.

Vervang korte vluchten met duurzame alternatieven

Korte vluchten kun je vanwege de relatief kleine afstand prima vervangen met de trein, boot of bus. Dit zorgt naar schatting voor zestigduizend minder vluchten in Nederland. Om vliegverkeer op korte afstanden te ontmoedigen, voerde Oostenrijk als eerste land in Europa een toeslag in op vluchten van 350 kilometer of minder. Korte vliegreizen zijn dus goed te vervangen met duurzame alternatieven. Ga de uitdaging aan en word creatiever en inventiever in het vinden van een andere manier van reizen. Zo kan je bijvoorbeeld met de Global Pass van Interrail  voor 2 maanden heel Europa doorreizen en verkennen. 

Ook zijn veel vluchten vervangbaar met hogesnelheidstreinen. Zo ben je binnen 7,5 uur in Boekarest en en zit je binnen 12 uur aan de tapas in Barcelona. Onderweg vermijd je de lange wachttijden en hoef je geen rekening te houden met de hoeveelheid (vloeibare) spullen die je meeneemt. Verder krijg je er ook iets anders voor terug, namelijk: tijd. Tijd voor een boek, om eindelijk die Spotify lijst af te luisteren, langzaam afkoppelen van een druk leven en te genieten van de prachtige landschappen die je onderweg passeert.

Vaar op een zeilschip

Nog een mooi voorbeeld dat ik tegenkwam is een reis per zeilschip naar bijvoorbeeld Engeland met de Fair Ferry. Al zeilend brengt deze veerdienst je naar je bestemming. Onderweg mag je mee helpen het schip te zeilen waarvoor zeilervaring niet nodig is. Maar lekker luieren mag natuurlijk ook. Je moet er wel wat dieper voor in de buidel tasten, maar het mooie aan dit soort reizen is juist dat de reis zelf ook al een vakantie is. Het maakt het reizen veel avontuurlijker, unieker en je ziet veel meer van je omgeving. Doordat het bijna altijd waait op de tocht tussen Nederland en Engeland, kan het schip varen op windenergie. Ook leuk, boek je een retourtje, dan fungeert het schip meteen als hotel terwijl je London ontdekt. Wil je toch iets dichterbij huis blijven? Vanaf juli tot en met augustus 2020 vaart de Fair Ferry de kustlijn-route waarbij de mooiste Nederlandse kustplaatsen en waddeneilanden worden aangedaan. Je bezoekt niet alleen de havensteden, maar het schip gaat ook af en toe voor anker om bijvoorbeeld te wadlopen en oesters te steken. Een unieke ervaring om ons prachtige land vanaf de zee te bewonderen. Want ook in eigen land is genoeg moois te ontdekken. Wist je bijvoorbeeld dat voor de kust van Den Helder en Texel een heus onbewoond eiland ligt? Ook dit eiland bezoek je tijdens je tocht met Fair Ferry.

De populaire wijk Shoreditch in London ontdekken? Kijk hier eens.

Ontdek droombestemmingen dicht bij huis met de auto

Als duurzame reiziger heb je het er zeer waarschijnlijk moeilijk mee dat enkele droombestemmingen alleen per vliegtuig te bereiken zijn. Maar om bijzondere dingen te zien en unieke culturen te ervaren hoef je niet altijd uren in het vliegtuig te zitten.

Voor generaties voor ons was het heel normaal dichterbij huis te blijven en je eigen omgeving te verkennen. Bijvoorbeeld door de auto te pakken en te reizen. Nu zijn auto’s natuurlijk ook niet de meest duurzame vervoersmiddelen. Maar gelukkig zijn er ook duurzamere alternatieven om een auto te rijden. Steeds meer automerken stappen breiden hun aanbod uit met een elektrische auto. Wist je bijvoorbeeld dat Smart nu ook een volledig elektrische auto gaat lanceren?

Of je kunt een auto delen of huren, zonder dat je er zelf één hoeft aan te schaffen. Ook op die manier ontdek je de mooiste plekken waarvoor je niet helemaal naar de andere kant van de wereld hoeft door je bestemming dichterbij huis te zoeken. Zo leer je vanuit een nieuw perspectief te kijken naar prachtige plekken binnen handbereik en verminder je jouw CO2 uitstoot.

Bewaar je vliegreis voor dat ene speciale tripje en neem een directe vlucht 

Wil je overstappen naar een nieuwe manier van reizen en op korte termijn minder gaan vliegen? Stel grenzen voor jezelf en laat het minder vliegen geen vrijblijvende afspraak zijn. Zo maak je het jezelf gemakkelijker om niet in de verleiding te komen om toch het vliegtuig in te stappen. Gun het jezelf bijvoorbeeld eens in de drie jaar een vliegreis te maken naar een droombestemming. Bewaar het reizen per vliegtuig voor dat ene bijzondere tripje wat je al zolang zo graag wilt maken. Zo kijk je echt naar je lang gekoesterde reis uit en maak je je reis bewust. Ook beperk je de CO2 uitstoot en maak je het reizen per vliegtuig echt iets bijzonders en speciaals.

En eerlijk is eerlijk, je wil soms toch eenmaal het moois aan de andere kant van de aardbol bekijken en die gekoesterde droomvakantie te maken. Het is heel begrijpelijk dat je dan soms toch het vliegtuig in moet stappen. Wanneer je besluit te reizen met het vliegtuig boek dan een directe vlucht. Indirecte vluchten maken vaak meer vliegkilometers omdat ze je niet direct naar je bestemming brengen. Dat zorgt voor meer CO2 uitstoot. Verder wordt tijdens je reis met het vliegtuig de meeste brandstof uitgestoten met het opstijgen en landen. Door een directe vlucht te nemen voorkom je tussenstops en beperk je de CO2 uitstoot van je reis.

Duurzaam Bali ontdekken? Bekijk onze tips.

TIP: op de website van Milieu Centraal kun je de klimaatimpact van jouw vakantie of werktrip uitrekenen en krijg je direct tips om klimaat vriendelijkere keuzes te maken.