Zijde is een prachtig materiaal, maar niet bepaald dier- en milieuvriendelijk. In de reguliere zijde-productie staat de zijderups een noodlottig einde te wachten. Gelukkig zijn er ook duurzamere alternatieven.
Het lot van de zijderups
Zijde is afkomstig van de zijderups. Als het tijd wordt voor de transformatie tot vlinder, spint de rups draden en maakt hier een cocon mee. De draden kunnen wel een kilometer lang zijn en zijn zo sterk dat ze tot 5 keer hun lengte uitgerekt kunnen worden. Maar om uiteindelijk te kunnen uitvliegen, zullen de rupsen hun zijden cocon eerst moeten openmaken. En dit breekt de zijdedraad wat voor de – ik noem het maar even – “reguliere” industrie zo gewild is. Om de zijde draden intact te houden, worden veel zijderupsen gedood in hun cocon door ze levend in kokend water te gooien. Dit levert namelijk 20% meer zijde op dan wanneer de rupsen op een natuurlijke manier hun cocon verlaten. Slechts enkele rupsen ontkomen dit lot en moeten zorgen voor de voortplanting van een nieuwe generatie rupsen. De rupsen zijn alleen nog te vinden in de zijdeproductie, zijn volledig afhankelijk van mensen en vliegen als vlinders niet meer rond in het wild.
Een zijden kledingstuk
Om een zijden kledingstuk te maken zijn ruim duizenden zijderupsen nodig. En om snel zo’n grote hoeveelheid zijde te kunnen produceren, worden veel zijderupsen onnatuurlijk gefokt. Door hun grootte kunnen ze vaak niet meer vliegen en hun hoofd en mond is dusdanig misvormt dat ze slecht kunnen eten. Daarnaast zijn de arbeidsomstandigheden ook niet om over naar huis te schrijven. Human Rights Watch onderzocht de arbeidsomstandigheden in de (Indiase) fabrieken waar de productie van zijde plaatsvindt. Ze troffen daar veel te jonge, werkende kinderen aan. Veel zelfs met beblaarde handen van het onderdompelen in kokend heet water. Een naar, onterend proces voor zowel mens als dier.
Lees ook: ‘Waarom je geen veganist hoeft te zijn om vegan kleding te dragen.’
Diervriendelijker alternatief
Je zou jezelf met al deze informatie kunnen afvragen waarom je überhaupt nog zijde zou dragen. Maar zijde beschikt ook over goede eigenschappen. Zo is het hypo-allergeen, is het een sterk materiaal, en is het beter afbreekbaar dan synthetische materialen als polyester. Daarnaast heeft zijde een relatief lage impact op ecotoxiciteit. Dit weegt echter niet op tegen de wrede methode die erachter schuilt.
Ahimsa of peace silk
Gelukkig zijn er ook diervriendelijkere alternatieven. Ahimsa Silk – ook wel Peace Silk genoemd – is een diervriendelijker alternatief en betekent letterlijk: geweldloze zijde. Eri en Tussar zijn ook verschillende soorten Ahimsa zijde – de één wat zachter en de ander met meer textuur. De rupsen leven in een onaangetaste natuurlijke omgeving waar ze zich vrij kunnen bewegen en voeden. In deze manier van zijdeproductie verlaat de getransformeerde zijderups eerst op een natuurlijke manier zijn cocon. De beschadigde cocon wordt vervolgens gebruikt om zijde van te maken. Iedere zijdedraad dat hieruit voortkomt is anders van vorm en kleur en dat geeft het ook haar unieke look. Het kost echter meer tijd, is arbeidsintensiever om te verwerken en is daardoor ook kostbaarder in prijs. Maar het is wel veel beter voor de dieren en voor de mensen die ermee werken.
Zijde sjaals van Urban Medley
Een mooi voorbeeld van een bedrijf dat bewust en respectvol met zijde omgaat is Urban Medley. Dit startende label geeft traditionele Indiase sjaals en capes een modern design op een ethische en verantwoorde manier. Urban Medley werkt uitsluitend met peace silk en dit zie je ook terug in hun producten. Ieder item is uniek. Daarnaast vervult het label ook een sociale functie. Hun sjaals en capes worden geproduceerd in Zuid-India in een kleinschalige community van mannen en vrouwen. De vrouwen scheiden handmatig de draden van de cocon en helpen met de bewerking van de sjaals tot het eindproduct. De mannen zijn veelal betrokken bij het printen van de sjaals. Dit doen ze ook volledig met de hand met houten mallen – ook wel block printing genoemd.
Urban Medley support lokale communities in India zodat zij hun vakmanschap voort kunnen zetten en in hun persoonlijke levensonderhoud kunnen voorzien. Dit doet het bedrijf op een eerlijke, ethische en verantwoorde manier. Je kunt de sjaals via de webshop kopen of bij het duurzame warenhuis TOMO.
Plantaardig alternatief: viscose en Tencel
Daarnaast zijn er ook plantaardige alternatieven zoals Tencel (lyocell) en viscose. Deze materialen worden gemaakt uit de pulp van bomen en doen niet onder aan het luxe gevoel van zijde. Om verwarring te voorkomen: Lyocell en Tencel zijn dezelfde stof, alleen is Tencel een gepatenteerde merknaam door het Oostenrijkse bedrijf Lenzing. Tencel wordt alleen uit beheerde, duurzame bossen gehaald. Lyocell dus niet per se. Voor de productie tot garen worden Tencel vezels in een chemische massa opgelost. In tegenstelling tot viscose, worden bij Tencel de gebruikte chemicaliën hergebruikt, in plaats van dat ze terug het milieu ingaan. Dit closed-loop systeem maakt het een duurzamer alternatief. Tencel komt bovendien van de eucalyptus boom. Deze groeit snel. Bovendien heeft Tencel een minimale impact op onder andere waterstress, de plastic soep en grondstoffengebruik.
Lees ook: alles wat je wilt weten over Tencel
EcoVero
Viscose heeft ook een zijde-achtige feel, maar is niet heel duurzaam. Het heeft een negatieve impact op de landbouwgrond en er zitten grote hoeveelheden giftige chemicaliën in verwerkt, zoals zwavelkoolstof. Ecovero is een duurzaam alternatief voor viscose. Bijna al de chemicaliën die gebruikt worden tijdens de productie van EcoVero worden opgeslagen en opnieuw gebruikt. In vergelijking met de productie van normale viscose, produceert EcoVero 50 procent minder uitstoot en gebruikt de helft minder energie en water. Daarnaast is het bleken van de pulp 100 procent vrij van chlorine.
Op zoek naar een duurzamer alternatief voor leer? Kijk hier eens
Wat kun jij doen?
Ben je net als wij gek op zijde, kies dan in ieder geval voor een diervriendelijker alternatief. Het kost wellicht wat meer, maar dan ben je er zeker van dat er geen mens of dier onder heeft moeten lijden. Pas wel op voor greenwashing. Als je ziet dat een merk biologische zijde gebruikt, informeer dan naar het type zijde dat ze gebruiken. Met Ahimsa-, Eri- of Peace zijde maak je vaak de meest bewuste keuze als het gaat om zijde. Je kunt het ook tegenkomen als Tussar and Ghicha zijde.
Goed om te weten: zijde is één van de minst duurzame stoffen die er zijn, dus je kiest hiermee niet per definitie voor een milieuvriendelijk alternatief. Wel kun je een zo bewust mogelijke keuze maken, door ook andere schakels in de keten in overweging te nemen. Zoals bij een merk als Urban Medley, waarmee je ook een sociaal doel ondersteunt.
Wanneer je een milieuvriendelijkere keuze wilt maken, kun je zoeken naar Tencel en EcoVero. Het moederbedrijf Lensing is één van de koplopers op duurzame innovaties van materialen afkomstig uit houtpulp en maakt daar hele mooie stappen in.
Tweedehands is ook een optie: in vintage winkels kun je vaak prachtige zijden kledingstukken vinden van mooie kwaliteit. Deze kledingstukken zijn al eens geproduceerd, je verlengt er bovendien de levensduur van het kledingstuk mee.
Wat je ook kiest: doe het stap voor stap, en wees niet te streng voor jezelf. En onthoud vooral: ook in de gebruikersfase kun je duurzaam bezig zijn. Door met liefde, respect en waardering met je kledingstuk om te gaan, en het met zorg te wassen en te dragen. Iedere bewust gekozen stap in de juiste richting is er één.
Talita Kalloe
Wist je dat je ook duurzame en bewuste keuzes kunt maken tijdens het online winkelen? Van duurzame verzendopties tot het supporten van lokale, duurzame en zelfstandige winkels en merken: ontdek onze beste tips.
Next Articles
Koop bewust tijdens Black Friday bij deze duurzame winkels
Wanneer je het hebt over bewust kopen, dan staat black friday daar lijnrecht tegenover. Gelukkig zien we ieder jaar steeds meer duurzame tegenreacties ontstaan waar je iets kunt kopen zonder dat een ander daar de prijs voor betaalt. Bij deze winkels koop je bewust tijdens Black Friday. Samen zetten we deze zwarte dag op groen.
Waarom altijd iemand de prijs betaalt voor Black Friday (en wij er niet aan mee hoeven te doen)
Vrijdag 29 november is het Black Friday. Op deze jaarlijks terugkerende – van origine Amerikaanse – dag stunten vooral de grote winkeliers met torenhoge kortingen. De laatste jaren zien we dit ook in Nederland gebeuren. Black Friday stimuleert om zoveel mogelijk te kopen voor zo min mogelijk geld. Maar wie betaalt daarvoor de daadwerkelijke prijs?
Duurzaam alternatief voor bloemen: net zo mooi
De ecologische voetafdruk van de commerciële bloemensector is groot. Maar gelukkig is er ook een duurzaam alternatief voor bloemen.
Nieuwe broek nodig? Zo maak je een bewuste keuze
Het kost zo’n zevenduizend tot achtduizend liter water om een spijkerbroek te produceren. En bij het verven van de jeansstof, worden chemicaliën gebruikt die schadelijk zijn voor het milieu en
