Je zoekt vaker naar de herkomst van een product, bent je bewuster van je carbon footprint en streeft een levensstijl na waarin je meer kunt doen met minder. Herkenbaar? Dan ben je niet alleen. Er is een beweging gaande waarin we ons steeds collectiever inzetten voor het behoud van onze aarde. Maak kennis met Sustainism.
Trendonderzoek: Maysa de Vries | Leestijd: zes minuten
De bewuste consument
Wie goed oplet, ziet dit al een tijdje gebeuren. We zien onze positie als consument steeds minder als een commercieel goed en steeds meer als een tool om te investeren in bedrijven die sociaal- en milieubewust handelen. De bewuste consument koopt niet meer om te bezitten, maar om zijn of haar stem te laten horen. Onze rol hierin krijgt hierdoor meer een ethische invulling waarin we met elkaar streven naar een eerlijkere verhouding binnen de maatschappij en de wereld. Misschien handel jij hier al intuïtief op. En Trendrede 2017 bevestigt dit gevoel: “We zijn werkelijk vrij wanneer we gezamenlijk een context creëren waarin zoveel mogelijk mensen beschikken over de middelen om hun ideeën te verwezenlijken. De waarden van de consument verschuiven daarmee naar een bottom-up beweging. Dit betekent dat de verandering niet geïnitieerd zal worden vanuit overheden, maar door de burger zelf.”
Lees ook: ode aan de sustainable minimalist
Disruptieve start-ups
Dit zien we vooral terug in ondernemingen die breken met de status quo. Zo zien we al enige tijd talloze start-ups en lokale ontwikkelingen ontstaan die zich hard maken voor het verbeteren van de sociale, economische en ecologische omstandigheden. Deze initiatieven zoeken steeds vaker naar een manier om mens en natuur in symbiose met elkaar te laten leven. Een mooi voorbeeld hiervan is Greencity Solutions, een Duitse start-up die een slim luchtfilteringsysteem heeft ontwikkeld om de vervuilende lucht in steden te zuiveren en zo de leefomgeving van de inwoners te verbeteren. Los van elkaar lijkt de invloed van deze ondernemingen misschien gering, maar samen met de consument vormen deze bedrijven het fundament voor nieuwe vormen van samenwerking binnen de maatschappij.
“We didn’t inherit the earth from our parents, we borrow it from our children.” – Chief Seattle
Van individualisme naar communities
Niet alleen onze waarden als consument veranderen, maar ook die van onze eigen maatschappij. We verschuiven stukje bij beetje van een hiërarchische cultuur naar een netwerkstructuur die vooral gebaseerd is op het delen van goederen, diensten, kennis en kunde. Iets wat inmiddels beter bekend is als de deeleconomie. Dankzij het internet hebben we vrije toegang tot informatie en staan we meer in verbinding met elkaar dan ooit tevoren. Ook zijn we minder afhankelijk van grote instanties en worden we steeds zelfredzamer. Voor velen is dit misschien niets nieuws meer. Maar de ontwikkeling is vooral dat we ons steeds meer beginnen te verenigen. Aan de periode van individualisering komt langzamerhand een einde. We gaan een nieuw tijdperk in dat gebouwd is op communities.
Lees ook: de invloed van Generatie Z (de digital natives) op de ontwikkeling van winkels en merken
Van Hollandse bodem
Op eigen bodem zien we hier al een aantal mooie initiatieven in ontstaan. Het project Ecoparkhof brengt mensen bij elkaar in Almere Oosterwold om volledig zelfvoorzienend te wonen en duurzaam te (ver)bouwen. De start-up Sustainer Homes uit Utrecht bouwt volledig duurzame en modulaire huizen. En de Startup Village in Amsterdam Science Park is een duurzaam ‘dorp’ – opgericht in 2016. Het bestaat uit een aantal omgebouwde zeecontainers die nu fungeren als werk- en leefruimte voor innovatieve startups; van kunstmatige intelligentie tot green chemistry en van natuurkunde tot biodiversiteit. Zo ontwikkelt Startup Village bijvoorbeeld zijn lokale ecosysteem met bijenkorven en vogelhuizen. Dit soort initiatieven gaan we vaker zien en dat voelt goed. Want we gaan nu meer dan ooit op zoek naar gelijkgestemden met wie we onze visies en krachten kunnen bundelen voor the greater good.
Diversiteit als bindende factor
Aandacht voor diversiteit is onlosmakelijk verbonden met Sustainism. Om samen tot een nieuwe wereld te komen, zullen we anders tegen het begrip diversiteit aan moeten kijken en elkaars verschillen moeten accepteren en respecteren. Afzetten tegen de standaard is niet iets nieuws – daarvoor hoeven we alleen maar terug te blikken op de jaren zestig en zeventig. Waar het toen draaide om vrouwen- en homo-emancipatie, zien we nu thema’s als alledaags racisme en gender-vrijheid terugkomen. Nee, het opschudden van bestaande conventies en systemen is niets nieuws. Maar waar voorheen een minderheid aan het woord was, spreken we nu vanuit een community. Het besef groeit dat het behoud van de aarde voorbij gaat aan sociale, economische en politieke verschillen. Of zoals schrijver Bas Heijne dat in NRC zo mooi zegt: “We moeten niet verschillende achtergronden benadrukken, maar een gezamenlijke voorgrond creëren.”
Lees ook: vijf women empowerment merken die durven te breken met taboes
Klimaatverandering en mensenrechten
Het tegengaan van klimaatverandering vormt misschien wel de grootste uitdaging van onze tijd. En met iedere keuze die wij als bewuste consument maken, oefenen we onze impact uit op het geheel. Zo werken we niet alleen toe naar het behoud van onze aarde, maar ook naar de bescherming van onze mensenrechten. In de toekomst is mogelijk sprake van zulke extreme klimaatveranderingen, dat mensen in bepaalde delen van de wereld gedwongen worden hun land te moeten verlaten. Deze mensen moeten ergens naartoe en er liggen plannen klaar om hen straks op te vangen. Zo ontwikkelde de Belgische architect Vincent Callebaut een zogeheten Lilypad: drijvende ecologische steden in de oceaan, ontworpen om vluchtelingen te kunnen huisvesten. De gevolgen van klimaatverandering komen steeds dichterbij. En daarmee groeit het besef dat dit een issue is die ons allen aangaat.
Wat hebben jij en ik daarmee te maken?
Veranderingen in ons consumentengedrag en de verschuivende onderlinge verhoudingen binnen onze maatschappij vinden niet zomaar naast elkaar plaats. Ze hebben alles met elkaar te maken. En voor we écht iets kunnen doen aan het behoud van onze aarde, zullen we eerst elkaar moeten helpen. We hebben nog een lange weg te gaan voor we de aangerichte schade volledig kunnen beperken. Maar we zijn hard op weg met iedere bewuste stap die we maken. Als consument stemmen we door zorgvuldig te bepalen waar we ons geld aan uitgeven. Maar we stemmen ook als ouder of kind. Laten we daarom ook stemmen met ons hart. Door open te staan voor unity, elkaars verschillen te respecteren en samen te werken naar een hoger doel.
Lees ook: het Soulstores manifest
Download ook gratis ons Trendboek 2019 over drie baanbrekende trends die het straatbeeld zullen veranderen.
Bronnen: Trendrede 2017, Sustainism is the New Moderism | Beeld: eigen design op basis van Pinterest en Unsplash beelden Bovenstaande quote: Anne Lappé | Quote Sustainism: eigen formulering op basis van research en bevindingen