Waarom de wereld van kleding lenen er één is van nuances

De groeiende kledingafvalberg is de afgelopen jaren een hot topic. En dat is niet zo gek. Terwijl de mode-industrie maar blijft produceren, worden alleen al in Nederland jaarlijks 1,2 miljoen kledingstukken vernietigd. Gemiddeld dragen we onze kleding bovendien maar 7 keer, en toch blijven we kopen. Als oplossing wordt kleding lenen steeds vaker genoemd. Maar is kleding lenen per definitie ook duurzamer?

Door Nanette Hogervorst | Foto featured image: Daisy Ranoe

Waar Lena the Fashion Library vijf jaar geleden nog één van de pioniers was op het gebied van kledinglenen, is het aanbod inmiddels gegroeid. Nederland telt nu zo’n 17 kleding verhuurconcepten. Denk aan Kledingbieb Gaia in Zutphen en online-only concepten zoals Borrow a Brand. Palanta en Red Orka – speciaal voor baby’s. Ook Bij Priester in Den Haag mochten we tot voor kort in het rijtje scharen. Maar helaas sloot deze op 1 oktober haar deuren. Het is een beweging van komen en gaan die we de afgelopen jaren meer hebben gezien onder de kledingbibliotheken. En dat is geen verrassing. Kleding lenen is nog een relatief nieuw concept dat nog niet alom geadopteerd is door de consument. En daar zit ook precies de crux.

Het idee van de kledingbibliotheek

Hoewel iedere kledingbieb zijn eigen onderscheidende concept heeft, is het basisidee hetzelfde: niet alle kleding die we dragen hoeven we te bezitten. Sommige kledingstukken dragen we niet zo vaak. Denk aan gelegenheidskleding zoals een feestelijke jurk of een kostuum. Op momenten dat we deze nodig hebben, kunnen we ze ook lenen. Het is niet alleen een gedachte die goed past in de deeleconomie, maar het wordt ook aangeboden als een duurzamer alternatief voor het kopen van kleding. In het meest gunstige geval hoeft de mode-industrie op deze manier minder te produceren, wat leidt tot minder milieuvervuiling en minder verspilling van grondstoffen, terwijl we toch toegang blijven houden tot de uitgebreide collecties die kledingbibliotheken ons bieden. Zonder te kopen, kan je dus nog steeds regelmatig een andere outfit aan. Klinkt mooi toch? Maar is het ook daadwerkelijk een duurzamer alternatief?

Kritische noot over kleding lenen

Niet iedereen is onverdeeld enthousiast over kleding lenen. Een ronde langs (duurzame) mode professionals leert dat zij zich afvragen hoe groen dit concept nog is als je alle logistiek erin meeneemt. Denk aan het halen, brengen en wassen van de kleding? Maar ook aan de aanvoer van nieuwe kleding om de collecties in de kledingbibliotheken zelf ook regelmatig op te frissen. Lara Peters van Milieu Centraal zegt over kledingbibliotheken: “Dit is nog ontgonnen gebied. We weten nog niet precies wat de impact hiervan is op het milieu (…). Toch leek The Guardian hier afgelopen zomer een antwoord op te geven. De krant publiceerde een artikel met een kop die nogal wat reuring veroorzaakte: ‘Renting clothes is ‘less green than throwing them away’. Als dit waar is, schiet het concept van kleding lenen natuurlijk volledig zijn doel voorbij.

De Global Warming Potential

Maar wanneer we zorgvuldig inzoomen op het onderliggende onderzoek waarop dit artikel is gebaseerd, zien we dat de conclusie is gebaseerd op een bepaald scenario:

• Klanten halen en brengen de kleding in een benzine auto
• Ze wassen alle kleding thuis
• Ze dragen een kledingstuk in totaal net zo vaak als wanneer ze het hadden gekocht

Maar zodra we de benzineauto inruilen voor een vervoersmiddel met een lage uitstoot en het aantal keer dat een kledingstuk wordt gedragen verdubbelen, blijkt kleding lenen duurzamer te zijn dan kopen en weggooien. Haar potentiële impact op de opwarming van de aarde – de Global Warming Potential – is dan vrijwel gelijk aan hergebruik van kleding. Daarbij verzorgen veel kledingbibliotheken de professionele reiniging zelf met aandacht voor een zo duurzaam mogelijk manier.

Veel leenconcepten roepen dan ook op om kleding liever ongewassen terug te brengen, omdat ze deze zelf toch weer zullen reinigen. Als je bijvoorbeeld een jaar lang leent bij kledingbibliotheek WAUWCloset kun je maar liefst 320 badkuipen water besparen. WAUWcloset maakt namelijk gebruik van een grote professionele wasserij: Vendrig. Hier staat apparatuur waardoor kleding wassen 5x milieuvriendelijker en 3x energiezuiniger is dan thuis wassen. Tevens houdt deze apparatuur meer microvezels tegen.

Wanneer je de helft minder kleding koopt en vervangt met lenen, is de bijdrage aan Global Warming Potential 40% minder”

Kleding lenen: van bezit naar gebruik

De kop van het artikel in The Guardian was misschien wat kort door de bocht, maar het onderliggende onderzoek laat wel zien dat de voorwaarden waarop kleding lenen in de praktijk wordt gebracht cruciaal zijn om het concept duurzaam te laten zijn. Er moet worden nagedacht over vervoer, verpakkingsmateriaal, wassen, en misschien wel het allerbelangrijkste: hoe mensen het concept gebruiken. Want juist in het gebruik van het kledingstuk zit de kracht van het concept: het verlengen van de levensduur van je kledingstuk.

Het leenconcept heeft de potentie om van kwalitatieve kleding weer de norm te maken”

Kledingbibliotheken hanteren kwaliteit als norm

Wat onderzoeken en impactmetingen tot nu toe onderbelicht laten, is dat het businessmodel waarop kleding lenen is gebaseerd een aantal duurzame eigenschappen bezit die de mode-industrie positief kan veranderen. Kwaliteit is daarin misschien wel de belangrijkste norm. Jaren geleden zette fast fashion de mode-industrie op zijn kop met hoge volumes (spot)goedkope kleding. Binnen dit model is er vrijwel geen incentive voor merken, producenten én consumenten, om waarde te hechten aan de kwaliteit van kleding. Sterker nog, het heeft er baat bij wanneer een shirtje van 15 euro na een paar keer wassen ondraagbaar is geworden. Dan kopen we gewoon weer een nieuwe.

Lees ook: waarom dit hét moment is om het modesysteem te verduurzamen

Verschil in businessmodel

Het businessmodel van kledingbibliotheken laat het tegenovergestelde zien. Het heeft financieel een veel grotere kans van slagen wanneer kleding meerdere malen, en het liefst zo vaak mogelijk, aan verschillende mensen wordt uitgeleend. Hiervoor heb je kleding nodig van kwaliteit, die lang meegaat en na vele malen wassen en dragen nog steeds door kan gaan als nieuw. Waar fast fashion de mode-industrie een injectie gaf waarmee de kwaliteit van kleding verslechterde, heeft het leenconcept de potentie om van kwalitatieve kleding weer de norm te maken.

Kan lenen kopen vervangen?

Zweeds onderzoek naar een kledingbibliotheek in Stockholm laat zien dat kleding lenen met name duurzaam is wanneer het kopen vervangt. Nu zien we dat op korte termijn niet zo snel gebeuren. Dit vraagt om een grootschalige systeemverandering. Maar gelukkig blijkt uit één van de scenario’s uit het onderzoek een belangrijke nuance. Wanneer je al de helft minder kleding koopt en vervangt met lenen, is de bijdrage aan GWP (global warming potential) 40% minder. De logistieke impact van kleding lenen is hierin meegenomen. De Nederlandse kledingbieb Masterpiece heeft met de Climate Impact Forecast tool een berekening gemaakt van hun impact. Voor 100 klanten per jaar, levert lenen via Masterpiece een CO2-reductie op van 142,05 ton. Dit is gelijk aan 18 keer met de auto de wereld rond. Ook hierin is de logistiek rondom kleding lenen in de berekening meegenomen. 

Er is echter één maar: de tot nu toe beschikbare data laat zien dat kleding lenen in essentie duurzaam kan zijn, maar het is steeds gebaseerd op één enkele kledingbibliotheek. Om de woorden van Lara nog eens aan te halen, ‘(…) dit is nog onontgonnen terrein (…). Omdat het nog een relatief nieuw en jong concept is, is er weinig onderzoek naar gedaan. Meer en breder onderzoek naar de impact van kledingbibliotheken is nodig om beter inzicht te krijgen in hoe en wanneer het leenconcept bijdraagt aan een duurzame mode-industrie. 

Lees ook: is kleding lenen het nieuwe duurzame kopen?

Bewustwording rondom het concept van lenen

Als je alleen al de helft minder kleding koopt en vervangt met lenen, kun je al een verschil maken. Met de kennis die we nu over kleding lenen hebben, is het daarom wel degelijk de moeite waard om het concept van kleding lenen te stimuleren. En daar is bewustwording voor nodig. Want kleding lenen vraagt niet alleen om een nieuwe manier van het dragen van kleding, het vraagt ook om een nieuwe benadering van “kopen” dan je gewend bent.

Lees ook: ken jij deze online bibliotheek al voor het lenen van je babyuitzet?

Hoe kleding lenen werkt

Net als bij winkels, heeft elke kledingbieb haar eigen stijl die wel of niet bij je past. Ook werkt elke bieb net iets anders. Zo biedt Masterpiece een abonnementsmodel, leen je bij Iconic Wardrobe flexibel voor een vast bedrag per maand, betaal je bij Lena per dag, heeft Gaia een strippenkaart, en zo zijn er nog meer opties. Dit kan als een drempel of als “ingewikkeld” worden ervaren. Omdat kleding lenen nog niet grootschalig geadopteerd is, is het belangrijk om het bewustzijn rondom het gemak en de werking van het leenconcept te vergroten. Dit is één van de redenen waarom De Week van de Kledingbibliotheek (WVDK) in het leven is geroepen.

Lenen is enkel duurzamer als het kleding kopen grotendeels gaat vervangen.”

De Week van de Kledingbibliotheek

De Week van de Kledingbibliotheek (WVDK) is een collectief dat bestaat uit de Sustainable Fashion Gift Card en Nederlandse kledingbibliotheken. Samen maken ze zich sterk om mensen te inspireren bewust na te denken over hoe we met onze kleding omgaan en om het lenen van kleding als alternatief voor kopen te overwegen. Met een eventweek dat volledig in het thema staat van kleding lenen, organiseert het collectief van 15 november t/m 21 november een week lang online- en offline activiteiten. Tijdens deze week kun je je laagdrempelig oriënteren op en kennis maken met verschillende kledingbibliotheken

Bestel hier je ticket voor de Week van de Kledingbibliotheek

Wanneer is kleding lenen duurzaam?

Laten we het eerst even omdraaien. Kleding lenen is niet duurzaam wanneer we enorme hoeveelheden kleding blijven kopen en daar bovenop kleding gaan. Lenen is enkel duurzamer als het kleding kopen grotendeels gaat vervangen. En als je 50% van jouw garderobe niet meer koopt maar leent, kan het jouw invloed op het Global Warming Potentieel van de aarde met 40% reduceren. Dat is al een flinke impact.

Natuurlijk, hoef je niet van de één op de andere dag het overgrote deel van je garderobe te lenen in plaats van te kopen. Maar uitproberen of kleding lenen bij jou past en of het jouw behoefte voor nieuwe kleding beïnvloedt of laat afnemen, is een eerste stap. Members van Lena zeggen bijvoorbeeld dat ze op de lange termijn zo gewend zijn geraakt aan afwisseling van hun garderobe door te lenen, dat zij vrijwel niets nieuws meer kopen.

Om ervoor te zorgen dat het leenconcept duurzame impact maakt, is het dus belangrijk dat niet een handjevol mensen minder kleding koopt doordat ze leent, maar dat dit op grote schaal gebeurt. Dat dit mogelijk is, bewijst Rent the Runway, het Amerikaanse en ‘s werelds meest bekende fashion rental bedrijf. Dat het leenconcept potentie heeft bewijst de recente beursgang van Rent the Runway.

Een wereld van nuances

Kleding lenen zit in de lift. Maar wanneer kleding lenen wereldwijd de massa bereikt, terwijl (ultra) fast fashion de mode-industrie domineert, kan het gebeuren dat mensen toch hun fast fashion aankopen blijven doen en ook nog eens kleding gaan lenen. Grote kans dat kledingproductie en -consumptie dan niet afneemt, maar juist toeneemt. En dan schiet het zijn doel voorbij. Kleding lenen komt dan ook het beste tot zijn recht, als het of 100% geadopteerd wordt, of in een gezonde balans kan samen gaan met kleding kopen. Het is daarom cruciaal dat de gehele mode-industrie, maar ook overheden, zich inzetten om kledingleen-concepten vanaf de start zo duurzaam mogelijk in de markt te zetten. Laten we bewust zijn van de risico’s, maar ook de kansen pakken die dit concept biedt. 

Bezoek van 15-21 november online of offline één van de activiteiten die tijdens de Week van de Kledingbibliotheek worden georganiseerd door de Sustainable Fashion Gift Card, verschillende kledingbibliotheken en i.s.m. The Student Hotel.

On- en offline kleding bibliotheken in Nederland

Onderstaand een overzichtje van kledingbibliotheken in Nederland met de locaties van eventuele showrooms en stores

Borrow a Brand

Red Orka

Vintage Studio De Jaren Vroeger

Gaia – Zutphen

Iconic Wardrobe

Lena – Amsterdam

Masterpiece – Den Haag

Palanta – Den Haag (Naaierij)

WAUWcloset – Ijsselstein